ต่ออาณัติการหารือเพื่อคุ้มครองทรัพยากรพันธุกรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น และการแสดงออกทางวัฒนธรรมดั้งเดิม

การประชุมคณะกรรมการระหว่างรัฐว่าด้วยทรัพย์สินทางปัญญา ทรัพยากรพันธุกรรม (Genetic Recourses: GR) ภูมิปัญญาท้องถิ่น (Traditional Knowledge: TK) และการแสดงออกทางวัฒนธรรมดั้งเดิม (Traditional Cultural Expression: TCE) (Intergovernmental Committee on IP and GR, TK and Folklore) หรือ IGC ภายใต้องค์การทรัพย์สินทางปัญญาโลก (WIPO) ครั้งที่ 40 จัดขึ้นระหว่างวันที่ 17 – 21 มิถุนายน 2562 ซึ่งเป็นการประชุมครั้งที่ 6 และเป็นครั้งสุดท้ายภายใต้อาณัติ IGC ปี 2561-2562 มีประเด็นพิจารณาที่สำคัญ 2 ประเด็นหลัก ได้แก่ การเจรจาข้อบทเรื่อง TK และ TCE ต่อจากการประชุมครั้งที่ 39 และพิจารณาจัดทำข้อเสนอแนะสำหรับการต่ออาณัติ IGC ต่อสมัชชาใหญ่ WIPO (WIPO General Assembly: GA) ซึ่งจะมีการประชุมในเดือนกันยายน 2562 โดยมี Mr. Ian Goss จากออสเตรเลียเป็นประธาน Mr. Jukka Liedes จากฟินแลนด์และ Mr. Faizal Chery Sidharta จากอินโดนีเซียเป็นรองประธาน และมีผู้เข้าร่วมประชุมจาก 94 ประเทศและผู้สังเกตการณ์ 31 คนเข้าร่วมการประชุม

ในการเจรจาข้อบท TK และ TCE ที่ประชุมมีการเจรจาใน 2 ประเด็น ได้แก่ Exceptions and Limitations และ Scope of Protection ส่งผลให้มีพัฒนาการของข้อบทในเรื่องดังกล่าว และที่ประชุมมีมติให้เสนอ WIPO GA พิจารณาใช้ข้อบทดังกล่าว รวมถึงร่างข้อบททางกฎหมายของประธาน (Chair’s text of Draft International Legal Instrument) เรื่อง ทรัพย์สินทางปัญญา ทรัพยากรพันธุกรรม และภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่เกี่ยวกับทรัพยากรพันธุกรรมในการเจรจาภายใต้ IGC ต่อไป นอกจากนี้ คณะกรรมการฯ ยังพิจารณาจัดทำข้อเสนอแนะสำหรับการต่ออาณัติการหารือ IGC ให้ WIPO GA ประจำปี 2562 พิจารณาอีก 2 ปี กล่าวคือปี 2563 – 2564 และเสนอแนะให้ WIPO GA ตระหนักถึงความสำคัญของการมีส่วนร่วมของชุมชนพื้นเมืองและชุมชนท้องถิ่น รวมทั้งพิจารณาสนับสนุนเงินทุนให้ชุมชนดังกล่าวได้เข้าร่วมการประชุม IGC ด้วย

การประชุม IGC ครั้งที่ 40 ประสบผลสำเร็จในระดับหนึ่ง โดยสามารถหาข้อสรุปเรื่องการต่ออาณัติ การหารือดังกล่าว ซึ่งจะทำให้ประเทศสมาชิกสามารถดำเนินการเจรจาหารือได้ต่อไปสำหรับการพิจารณาหาแนวทางในการคุ้มครอง GR, TK และ TCE ซึ่งเป็นประเด็นสำคัญสำหรับประเทศกำลังพัฒนารวมถึงไทยที่ให้ความสำคัญเรื่องนี้เป็นอย่างมาก

2 กรกฎาคม 2562

น.ส. นวรัตน์ ตันกมลาสน์

ผู้รายงาน

รูปภาพจาก: North Public News ผ้าทอบ้านดงบังแหล่งวัฒนธรรมไหมมัดหมี่วิถีชุมชนภูมิปัญญาหลายร้อยปีและกระทรวงวัฒนธรรม